Βαρύ ήταν αυτή την εβδομάδα το κλίμα στην Κοπεγχάγη, εκεί που αντιπροσωπείες από όλες τις χώρες του κόσμου διαπραγματεύονται για το πώς θα φρενάρουν την κλιματική αλλαγή. Η Σύνοδος για το Κλίμα εξελίσσεται τόσο δύσκολα όσο πίστευαν όλοι πριν ακόμη αρχίσει, τα αισιόδοξα λόγια του οικοδεσπότη πρωθυπουργού της Δανίας Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, την πρώτη μέρα, ότι «μια συμφωνία είναι σε απόσταση αναπνοής», επειδή, όπως εκτίμησε, «μπορούμε να ξεπεράσουμε τις διαφορές μας, εάν υπάρχει η πολιτική βούληση - και υπάρχει», ξεχάστηκαν αμέσως.
Ήδη από τη δεύτερη μέρα άρχισαν οι κόντρες: μεταξύ πλουσίων και φτωχών, αλλά και μεταξύ των αναπτυσσόμενων. Δύο είναι τα μήλα της Έριδος: πρώτον, ποιος θα είναι ο στόχος περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη - να «φρενάρει» η μέση αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,5, στους 2 ή στους 2,4 βαθμούς Κελσίου;- από τον οποίο εξαρτάται και πόσο θα πρέπει να μειωθούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα και των άλλων αερίων θερμοκηπίου. Και δεύτερον, ποιος θα πληρώσει πόσα για να επιτευχθεί η μείωση των εκπομπών.
Η πρώτη κόντρα, μεταξύ βιομηχανικών (άρα πλουσίων) και αναπτυσσόμενων (άρα φτωχών) χωρών ξέσπασε με αφορμή ένα σχέδιο απόφασης που κυκλοφόρησε στους διαδρόμους της Συνόδου της Κοπεγχάγης και δη με υπογραφή των οικοδεσποτών Δανών.
Το κείμενο αυτό είχε πολλά σημαντικά κενά, εκεί που στο τέλος θα μπουν οι αριθμοί - για το ποιοι θα είναι οι στόχοι μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ή για το πόσα χρήματα θα δοθούν ως βοήθεια στις φτωχότερες χώρες. Αυτά τα κενά θα κληθούν να τα γεμίσουν οι αρμόδιοι υπουργοί και οι ηγέτες των 110 χωρών - μελών του ΟΗΕ που αναμένονται στην Κοπεγχάγη στα μέσα της ερχόμενης εβδομάδας.
Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια συγκεκριμένα σημεία τα οποία εξαγρίωσαν τις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Για παράδειγμα, η πρόταση «να υποστηριχθεί ο στόχος της μείωσης των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2050 κατά 50% σε σχέση με τις τιμές του 1990». Ενώ το σχέδιο απόφασης εισηγείται να μειώσουν οι βιομηχανικές χώρες τις εκπομπές τους κατά 80%, προτείνει παράλληλα να μπουν και «ανώτατα όρια» -τα οποία αφήνει ανοιχτά προς διαπραγμάτευση- πάνω από τα οποία θα πρέπει να αρχίσουν να μειώνουν τις εκπομπές τους και οι αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό το αρνούνται κατηγορηματικά οι μεγάλες των αναπτυσσόμενων, η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική, και κατηγορούν τους οικοδεσπότες Δανούς ότι προωθούν μια απόφαση που «προστατεύει μονομερώς τα συμφέροντα των πλούσιων χωρών».
Χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση του επικεφαλής της κινεζικής αντιπροσωπείας στις διαπραγματεύσεις Σου Βέι, που ζήτησε από τις βιομηχανικές χώρες να αναλάβουν τις «ιστορικές ευθύνες» τους για την κλιματική αλλαγή. Πρωτίστως ο Σου επιτέθηκε στις ΗΠΑ, που «συνεχίζουν να αυξάνουν τις εκπομπές τους, ενώ έχουν ολοκληρώσει εδώ και χρόνια την εκβιομηχάνισή τους».
Αλλά ούτε στο οικονομικό επίπεδο έπεισε το σχέδιο απόφασης. Το μοναδικό συγκεκριμένο νούμερο που περιέλαβε απορρίπτεται ως… αστείο. Το κείμενο προβλέπει άμεση βοήθεια 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο προς τον Τρίτο Κόσμο για το διάστημα 2010 - 2012. «10 δισ. δολάρια παγκοσμίως δεν είναι ούτε δύο δολάρια ανά άνθρωπο», κάγχασε ο Κινέζος Σου, προσθέτοντας ότι αυτά δεν φτάνουν ούτε για έναν καφέ στην Κοπεγχάγη.
Φτωχοί εναντίον φτωχών
Η δεύτερη κόντρα πυροδοτήθηκε όταν η μικρή νησιωτική χώρα του Ειρηνικού, το Τουβαλού, υπέβαλε πρόταση να περιοριστεί η μέση αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου- η οποία απορρίφθηκε μετά πολλών επαίνων. «Για μας είναι θέμα επιβίωσης», υποστήριξε ο εκπρόσωπος του Τουβαλού, Ίαν Φράι, μιλώντας και εκ μέρους άλλων νησιωτικών κρατών, που βλέπουν με πανικό τη στάθμη της θάλασσας να ανεβαίνει και να απειλεί τη ζωή τους. «Δεν έχουμε τα περιθώρια για άλλες καθυστερήσεις», είπαν οι νησιώτες, αλλά βρήκαν απέναντι τους Ινδούς, τους Κινέζους και τους Σαουδάραβες. Κυρίως οι δύο ανερχόμενες δυνάμεις της Ασίας δεν θέλουν να δεσμευτούν σε τόσο υψηλούς στόχους, καθώς τώρα περνούν τη δική τους φάση της εκβιομηχάνισης. Στην πρόταση του Τουβαλού δεν χρειάστηκε να τοποθετηθούν οι βιομηχανικές χώρες -οι οποίες μάλλον θα είναι ευχαριστημένες να μπει το όριο στους 2 βαθμούς Κελσίου.
Με δεδομένες αυτές τις κόντρες αναρωτιέται κανείς πώς μπορεί να ξεπεραστούν ώστε να καταλήξει η Σύνοδος για το Κλίμα σε μια νομικά δεσμευτική συνθήκη που θα διαδεχθεί το Πρωτόκολλο του Κιότο, η ισχύς του οποίου λήγει το 2012. Ωστόσο, αυτοί οι 110 πρόεδροι και πρωθυπουργοί που θα πάνε την ερχόμενη εβδομάδα στην Κοπεγχάγη, θα δυσκολευτούν να γυρίσουν στις πρωτεύουσές τους με εντελώς άδεια τα χέρια. Μένει, λοιπόν, να φανεί τι κρυμμένους άσους έχουν -εάν έχουν- στα μανίκια τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου