Και να λοιπόν που ο κόσμος παρέα με τις αντιφάσεις και τις αντιθέσεις του, βγήκε στους δρόμους και τις πλατείες. Φώναξε με δύναμη "φτάνει πια", μούτζωσε, σφύριξε, έκανε φασαρία, έγραψε σε ένα κομμάτι χαρτί, σε ένα πλακάτ, σε μια κατσαρόλα το μήνυμά του. Άρχισε να συζητά και να απαιτεί: Άμεση, πραγματική δημοκρατία τώρα. Και να, 19 μέρες μετά που επιμένει στις πλατείες, άρχισε να θέτει άμεσους στόχους, με πρώτο να μην περάσει το Μεσοπρόθεσμο, και από μάζα αγανακτισμένων να μετατρέπεται σε κίνημα· πάντα, σαν να μπορούσε να είναι και διαφορετικά, συνοδεία των αντιφάσεων και των αντιθέσεων του. Σήμερα, μία βδομάδα μετά την πιο μαζική συγκέντρωση διαμαρτυρίας που έχουν ζήσει τουλάχιστον οι νεότεροι, υπάρχει νέο πανευρωπαϊκό κάλεσμα. Το μεγάλο βέβαια ραντεβού είναι την Τετάρτη, ανήμερα της γενικής απεργίας: Περικύκλωση της Βουλής με συγκεντρώσεις από τα ξημερώματα μέχρι την επομένη, από όλες τις μεριές του Κοινοβουλίου, για να μην μπορεί κανείς από μέσα να πει δεν είδα, δεν άκουσα. Οι δράσεις αφορούν το Μεσοπρόθεσμο και θα κλιμακωθούν στην ψήφισή του. Η καλοκαιρινή ραστώνη στην οποία ποντάρει η κυβέρνηση δεν φαίνεται ότι μπορεί να κάνει άλλο πια το θαύμα της.
Το “σοκ και δέος” της περασμένης Κυριακής, όταν ο κόσμος εκτεινόταν από την Ομόνοια μέχρι τους Στύλους του Ολυμπίου Διός και από τη Βουλή μέχρι το Μοναστηράκι, ακολούθησε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εβδομάδα στην πλατεία Συντάγματος. Η Δευτέρα επιφύλασσε μια νέα εμπειρία συλλογικής δράσης: η απόφαση της συνέλευσης για διοργάνωση ημέρας λαϊκής διαβούλευσης για το χρέος και τη δανειακή σύμβαση, με εισηγητές “αντιφρονούντες” οικονομολόγους και συνταγματολόγους, βρήκε πολλούς, πάρα πολλούς αποδέκτες. Η συζήτηση που ακολούθησε δεν είχε προηγούμενο: Δεν ήταν η θεματική, ούτε οι μεστές κατά τ' άλλα εισηγήσεις. Ήταν η μαζικότητα, η γεμάτη πλατεία, η πρότυπη διαδικασία με προκαθορισμένους χρόνους για να μπορέσουν πράγματι να μιλήσουν όλοι κι όχι μόνο οι ειδικοί, οι ερωτήσεις γεμάτες αγωνία για το μέλλον, το άγχος τι μπορούμε να κάνουμε τώρα για να αλλάξουμε ρότα, ο σεβασμός στις διαφορετικές απόψεις, η προσοχή και η ησυχία που επικρατούσε στη γεμάτη πλατεία: ήταν δηλαδή η δίψα για πραγματική δημοκρατία, ενημέρωση και συμμετοχή από τόσο πολύ κόσμο. Από τον επονομαζόμενο απλό κόσμο που κουβέντιασε έτσι, απλά και ήσυχα.
Προχθές, Παρασκευή, η συνέλευση, μέσα και από τη σχετική ομάδα εργασίας, οργάνωσε νέα εκδήλωση με τη συμμετοχή ειδικών και όλου του κόσμου με ερωτήσεις, όπως έλεγε η πρόσκληση. Η περασμένη όμως εβδομάδα έδειξε αχνά και τα όρια της άμεσης δημοκρατίας: στις συνελεύσεις, με αποκορύφωμα την Πέμπτη, επικράτησαν θέματα οργανωτικού περιεχομένου. Πολύωρη διαδικασιολογία, γραφειοκρατικά συμπτώματα, με τις δεκάδες ομάδες εργασίας να έχουν κάπως χάσει τον στόχο, να ψάχνουν τη σχέση μεταξύ τους και τελικά με τη συνέλευση, με απογειωμένους λόγους και προτάσεις ακόμη και για νέο πολίτευμα και, τελικά, σημάδια κόπωσης. Πριν σπεύσει πάντως κάποιος να κηρύξει το τέλος, να συμπληρώσουμε ότι την Πέμπτη μέσα στη δίνη της διαδικασιολογίας, αποφασίστηκε ειδική θεματική συνέλευση για το Μεσοπρόθεσμο που ήταν προγραμματισμένη για χθες, Σάββατο. Επικράτησε δηλαδή και πάλι η ανάγκη για συμμετοχή και εναλλακτική ενημέρωση για τις τρέχουσες εξελίξεις, “να ξέρουμε τι μας περιμένει ή τι θα διαολοστείλουμε”, όπως έλεγε κάποιος. Στις συνελεύσεις εξακολουθεί να συμμετέχει χιλιάδες κόσμος που καθώς δεν είχε ξαναβρεθεί σε ανάλογες διαδικασίες, δεν ήξερε, δεν είχε μάθει πώς να κουβεντιάζει συλλογικά: Ούτως ή άλλως, δεν υπάρχει συνταγή δημοκρατίας και η πλατεία Συντάγματος φαίνεται να επιμένει στο πείραμα.
“Σας ευχαριστώ για τη δυνατότητα να μιλήσουμε”
“Θέλω να σας ευχαριστήσω για τη δυνατότητα που μας δίνετε να μιλήσουμε και να ακούσουμε τόσο σοβαρές απόψεις. Είμαι 48 χρόνων, με λένε Ορέστη και θέλω να ρωτήσω πρακτικά τι κάνουμε για να ανατρέψουμε το Μνημόνιο”: Στην εκδήλωση της περασμένης Δευτέρας, τις καλές εισηγήσεις των ομιλητών, ακολούθησαν οι ακόμη καλύτερες ερωτήσεις των συγκεντρωμένων. Ερωτήσεις με τις οποίες κατέθεταν τον προβληματισμό τους, σκιαγραφούσαν την άποψή τους ή απλά, όπως ο Ορέστης, εξέφραζαν εμμέσως πλην σαφώς την αγωνία τους: “καλά τα λέμε εδώ στο Σύνταγμα αλλά πρακτικά τι κάνουμε”.
Να ετοιμάζονται οι 152, 17, 97, 249, 178 και 186 έλεγε ο Αλέξανδρος, ο συντονιστής και έδινε τον λόγο για τις σύντομες απαντήσεις που δεν έπρεπε να ξεπερνούν τα τρία λεπτά. Η διαδικασία υποβολής ερωτήσεων ακολούθησε τα πρότυπα της συνέλευσης, μοιράστηκαν χαρτάκια με νούμερα κι έγινε κλήρωση. Η εκδήλωση ξεκίνησε λίγο μετά τις 7 μ.μ., χωρίς να παραβεί το “ακαδημαϊκό τέταρτο” και ολοκληρώθηκε μετά τις 11.30 μ.μ. Με αμείωτο κόσμο, με γεμάτη την πλατεία και με πολλές δεκάδες ερωτήσεις. Από τα μεγάφωνα η συζήτηση ακουγόταν και στους πάνω στην Αμαλίας και στους πίσω στα σκαλιά και στους γύρω στις σκηνές, παντού.
Οι ερωτήσεις έπεφταν βροχή: “Θέλω να ρωτήσω δύο πράγματα: Λένε ότι δανειζόμαστε για μισθούς και συντάξεις. Είναι αλήθεια; Επίσης, θέλω να εξηγήσετε πώς γίνεται με απλές υπογραφές υπουργών να δεσμεύονται οι μελλοντικές γενιές;”, “Ακούσαμε εδώ από τους ομιλητές διαφορετικές απόψεις για το χρέος και για το τι να κάνουμε. Θέλω να ρωτήσω αν μπορούν αυτές οι απόψεις να συγκλίνουν έστω και σε ορισμένα σημεία”, “Υπάρχει μερίδα του κεφαλαίου που να θέλει επιστροφή στη δραχμή;”, “Τι σημαίνει άμεση και τι πραγματική δημοκρατία;”, “Γίνεται να βγούμε από την κρίση αν δεν βγούμε από το ευρώ;”, “Υπάρχουν άλλοι Ευρωπαίοι επιστήμονες που να υποστηρίζουν την έκδοση ευρωομολόγων;”, “Θυμίστε παρακαλώ τι συνέβη σε αυτήν την πλατεία το 1844”, “Αν η δανειακή σύμβαση είναι αντισυνταγματική τι κάνουμε; Μαζεύουμε υπογραφές;”. Όταν δόθηκε ο λόγος στους εισηγητές για το τρίλεπτο κλείσιμο, ο Αλέξανδρος ζήτησε να ληφθεί υπόψη ότι ο κόσμος ρωτά, με σημειώματα και εκκλήσεις στον συντονιστή ποιος θα εφαρμόσει αυτές τις προτάσεις.
Συμφωνίες και διαφωνίες
Οι ομιλητές εξέφρασαν τις απόψεις τους, κάποιες φορές με ένταση τη μεταξύ τους διαφωνία ο Γ. Βαρουφάκης και ο Δ. Καζάκης, ενώ τα σημεία συμφωνίας όλων μετρούσαν ο Γ. Κατρούγκαλος και ο Ε. Τσακαλώτος.
Όσον αφορά το “ζουμί” των απόψεων, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος (οικονομολόγος, Παν/μιο Αθηνών) υποστήριξε πως πρέπει να σκεφτόμαστε αιρετικά και να αλλάζουμε τους στόχους που ανάγει σε κεντρικούς η κυρίαρχη ιδεολογία. Αντιτάχθηκε στη λογική της εθνικής στρατηγικής για έξοδο από την κρίση και συνακόλουθα στην αντίληψη περί ανταγωνιστικότητας μεταξύ των εθνικών οικονομιών. Στάθηκε στα αξιακά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει η απάντηση των εργαζόμενων: Αλληλεγγύη, πανευρωπαϊκά και παγκόσμια, ενότητα και συμμετοχή.
Από τη μεριά του, ο Γιάννης Βαρουφάκης (οικονομολόγος, Παν/μιο Αθηνών) μίλησε κι αυτός για ευρωπαϊκές απαντήσεις στην κρίση με στόχο, όπως επανέλαβε αρκετές φορές, να ελαχιστοποιηθούν τα θύματα. Και υποστήριξε: Δεν πρέπει να πάρουμε άλλα δάνεια, το χρέος και οι τόκοι δεν γίνεται να αποπληρωθούν, ενώ η έξοδος από την κρίση χρέους προκύπτει μόνο μέσα από την Ευρώπη αφού το πρόβλημα δεν είναι εγχώριο και η κρίση είναι παγκόσμια.
Την αντισυνταγματικότητα της δανειακής σύμβασης ανέδειξε ο Γ. Κατρούγκαλος (καθηγητής Συνταγματικού, ΔΠΘ) έδωσε ωστόσο προτεραιότητα στην πολιτική κι όχι τη νομική διάσταση των θεμάτων. Είπε πως χρειάζεται νέα παραγωγική βάση και νέο ηθικό και πολιτικό όραμα, δήλωσε την αισιοδοξία του από όσα συμβαίνουν στις πλατείες και κατέληξε ότι “αυτό που χρειάζεται δεν είναι ηγέτης σοφός, αλλά λαός σοφός”.
Τέλος, ο οικονομολόγος Δημήτρης Καζάκης μίλησε για κατ' επιλογήν έξοδο από το ευρώ και την Ε.Ε., “θα μας πείσει η πραγματικότητα ότι δεν γίνεται να είμαστε εντός Ε.Ε.” είπε και υποστήριξε ότι σε αντίθετη περίπτωση το μέλλον θα είναι ιδιαίτερα ζοφερό, με επιβολή κατοχικού νομίσματος, ακύρωση των καταθέσεων και ερήμωση του τόπου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου